Հարցազրույց Հայկ Գասպարյանի հետ․ Թիավարելով Հայաստանի ժառանգությունը՝ դեպի համաշխարհային բեմ

Sportmedia.am-ը զրուցել է թիավարող Հայկ Գասպարյանի հետ, որի վարպետությունն այսքան բարդ մարզաձևում, ինչպիսին սպրինտային կայակն է, սահմանել է ազգային ռեկորդներ և ոգեշնչել նոր սերնդի մարզիկներին։

Հայկ Գասպարյանը Հայաստանի բազմակի չեմպիոն և թիավարության սպորտաձևում միջազգային մրցաշարերի հաղթող է, ինչպես նաև ՀՀ թիավարության ազգային ֆեդերացիայի գլխավոր մենեջերը: Գասպարյանի հետ զրույցում փորձել ենք բացահայտել նրա մարզական ուղին, տեխնիկական վարպետությունը և Սևանա լճի պատմական հատումը, որը նրա անունը հավերժ գրանցել է Հայաստանի սպորտային տարեգրության մեջ։

-Հա՛յկ, կարո՞ղ եք պատմել, թե ինչպես սկսվեց ձեր ուղին թիավարությունում։

-Թիավարությամբ սկսել եմ զբաղվել դեռ դեռահաս տարիքում։ Ամռան արձակուրդներն հաճախ էի անցկացնում ջրերի մոտ, և այդ բնական զգացողությունն ինձ շատ մոտ էր՝ սովորել հավասարակշռել, կարդալ հոսանքները, հասկանալ ռիթմը։ Սկզբից արդեն հասկացա՝ սա միայն մարմնի մարզում չէր, այլ՝ կամքի։ Տարիների ընթացքում իմ տեխնիկան զարգացավ՝ ավելի շատ կենտրոնանալով հոսունության, քաշի և ուժի հարաբերակցության, ինչպես նաև հոգեբանական տոկունության վրա։ 2009-ին մասնակցելով իմ առաջին ազգային մրցաշարին՝ Հայաստանի կանոե սպրինտի առաջնությանը և նվաճելով արծաթե մեդալ, իսկ նույն տարում՝ առաջին միջազգային մրցաշարին Վրաստանում ու նվաճելով ոսկի՝ ես հասկացա, որ սա պարզապես սպորտ չէ՝ սա կյանքի ուղի է։ Տարիների ընթացքում բազմաթիվ ոսկե, արծաթե և բրոնզե մեդալներ եմ նվաճել ազգային և միջազգային մրցաշարերում։ Բայց 2018-ին ես դարձա 3-ակի ոսկե և 1-ակի արծաթե մրցանակակիր բոլոր նավատեսակներում Հայաստանի ազգային առաջնությունում և ճանաչվեցի տարվա լավագույն մարզիկ:

- Դուք հաղթանակներ եք տարել թե՛ ազգային, թե՛ միջազգային մրցաշարերում։ Ո՞րն է այն տեխնիկական վարպետությունը, որը Ձեզ առավելություն է տվել։

- Մրցակցային մակարդակով թիավարելն ամենաարդյունավետ մեթոդի որոնումն է։ Հաղթանակն ու պարտությունը որոշվում են միլիվայրկյաններով, ուստի ես տարիներ եմ անցկացրել՝ կատարելագործելով իմ հարվածի մեխանիկան, մարմնի դիրքը և վերականգնման տեխնիկան։ Ես ուսումնասիրել եմ եվրոպական և ռուսական դպրոցները՝ մշակելով մի խառը մեթոդ, որը հետագայում իմ կողմից ավելի է կատարելագործվել։ Իմ սպրինտային մեկնարկները շատ ուժեղ են, իսկ քայքայիչ քամու կամ ալեկոծ ջրերի պայմաններում իմ ռիթմի կառավարումը տալիս է ինձ բացառիկ առավելություն։ Ուղղության և ռիթմի հոգեբանական հաշվարկը նույնքան կարևոր է, որքան ֆիզիկական արագությունը։

- 2017-ին Դուք Հայաստանի պատմության մեջ առաջինը միայնակ հատեցիք Սևանա լիճը կայակով։ Կպատմե՞ք այդ մասին։

- Սևանա լիճը սովորական լիճ չէ․ այն տեղակայված է ծովի մակերևույթից շուրջ 1900 մ բարձրության վրա և ունի ավելի քան 1200 կմ² մակերես։ Քամին անկանխատեսելի է, իսկ ջուրը սառն է նույնիսկ ամռանը։ Ես այն հատեցի մենակ՝ կայակով, առանց կանգառի՝ ավելի քան երեք ժամ բաց ջրում։ Դա և՛ ֆիզիկական, և՛ հոգեբանական ծանր փորձություն էր։ Մայիսից ամիսներ շարունակ մարզվում էի՝ սիմուլացվող պայմաններում՝ զարգացնելու թթվածնի դիմացկունությունս, վերին մարմնի ուժը և սրտանոթային կայունությունը։ Շատերն են փորձել նման բան Հայաստանում, բայց միայն ես եմ կարողացել հաղթահարել այն, և այդ ռեկորդը մինչ օրս չի գերազանցվել։

- Ինչպե՞ս են այս հաջողությունները համադրվում ֆեդերացիայում Ձեր դերի հետ։

- Որպես թիավարության և կանոեի Հայաստանի ազգային ֆեդերացիայի գլխավոր մենեջեր՝ ես հպարտ եմ Հայաստանի տարածքում թիավարման սպորտի ենթակառուցվածքների կառուցմամբ: Իմ աշխատանքը ներառում է մարզման ծրագրերի ձևավորումը, մարզիչների սերտիֆիկացումը և ազգային հավաքականի պատրաստումը միջազգային մրցաշարերին։ Ես նաև ներկայացնում եմ Հայաստանը միջազգային ֆորումներում։ Իմ պրակտիկ փորձը թույլ է տալիս ղեկավարել ինչպես տեխնիկական, այնպես էլ ռազմավարական մակարդակներում։ Ես ժամանակակից կենսամեխանիկա եմ ներդրել մեր մարզումային համակարգերում՝ օգնելով ոչ միայն ինքս ինձ, այլև այլ մարզիկների՝ հասնելու հաջողությունների արտերկրում։

- Ձեր հաջողությունները միայն մրցումներով չեն սահմանափակվում։ Ի՞նչն է Ձեզ առանձնացնում։

- Կարծում եմ՝ դա հետևողական արդյունքների, ազգային ճանաչման և նորարար ձեռքբերումների համադրություն է։ Ես բազմակի ազգային չեմպիոն եմ, ռեկորդ սահմանած մարզիկ և կազմակերպական առաջնորդ։ Իմ ներդրումները դուրս են գալիս մրցումների սահմաններից․ ես ձևավորել եմ ազգային քաղաքականություն թիավարության ոլորտում, ներդրել առաջադեմ տեխնիկա Հայաստանում և մարզել այնպիսի մարզիկների, որոնք այժմ հանդես են գալիս միջազգային ասպարեզում։ Իմ ջանքերն արժանացել են պետական մեդալների, ֆեդերացիայի պարգևների և կառավարական բարձր մրցանակների։

- Ի՞նչ ժառանգություն եք ցանկանում թողնել։

- Ես ցանկանում եմ ոգեշնչել նոր սերնդի հայ մարզիկներին հավատալու, որ նույնիսկ փոքր պետությունը կարող է ունենալ համաշխարհային կարգի մրցակիցներ։ Ես ցանկանում եմ ինստիտուցիոնալացնել թիավարությունը որպես ազգային սպորտ և կառուցել գերազանցության կենտրոն ապագա չեմպիոններին պատրաստելու համար: Սևանի լճի հատումը միայն անձնական հաղթանակ չէր՝ դա ուղերձ էր, որ ոչ մի ջրային սահման կամ ֆիզիկական խոչընդոտ չպետք է սահմանափակի մեր ձգտումները։

Հայկ Գասպարյանը պարզապես չեմպիոն չէ բառի սովորական իմաստով՝ նա առաջնորդ է, նորարար և ռեկորդ սահմանող։ Նրա պատմությունը միայն ջրում ֆիզիկական գերիշխանության մասին չէ, այլ՝ սպորտի և դրա ներսում ազգի տեղը բարձրացնելու մասին: Անկախ նրանից՝ Սևանի խաղաղ կամ ալեկոծ ջրերում, նա շարունակում է թիավարել առաջ՝ ճանապարհ բացելով հաջորդ սերնդի համար։

Հարցազրույցը՝ Արմեն Պետրոսյանի